Gliceryna to jeden z najczęściej wykorzystywanych związków organicznych w przemyśle chemicznym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Dzięki swoim właściwościom – higroskopijności, lepkości, słodkiemu smakowi i nietoksyczności – znalazła zastosowanie jako składnik aktywny i pomocniczy w niezliczonych recepturach. W tym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest gliceryna, jakie ma właściwości, jak się ją pozyskuje oraz jakie rodzaje tego związku są wykorzystywane w przemyśle.
Gliceryna – co to jest?
Z chemicznego punktu widzenia, gliceryna (nazywana również glicerolem) to alkohol trójwodorotlenowy o wzorze C₃H₈O₃. Składa się z trójwęglowego łańcucha węglowego, do którego przyłączone są trzy grupy hydroksylowe. Te właśnie grupy odpowiadają za jej właściwości higroskopijne, rozpuszczalność w wodzie i wysoką lepkość. A więc na pytanie gliceryna co to – odpowiedź jest prosta. Gliceryna może być otrzymywana zarówno z tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (gliceryna naturalna), jak i syntetycznie – poprzez procesy chemiczne, takie jak hydroliza lub fermentacja. Jej wszechstronność czyni ją jednym z najbardziej pożądanych surowców w wielu branżach.
Gliceryna zastosowania
Zastosowanie gliceryny jest wyjątkowo szerokie i obejmuje:
- przemysł chemiczny (jako komponent do produkcji żywic, tworzyw sztucznych i smarów),
- przemysł farmaceutyczny (w syropach, maściach, czopkach),
- kosmetykę (jako humektant w kremach, szamponach i mydłach),
- przemysł spożywczy (jako substancja słodząca i konserwująca),
- produkcję biodegradowalnych detergentów i środków czyszczących.
Jej zdolność do wiązania wody i nietoksyczność sprawiają, że świetnie sprawdza się w produktach pielęgnacyjnych, ale także w przemyśle technicznym – np. jako składnik płynów hydraulicznych czy środków smarujących.
Jakie są rodzaje gliceryny?
Rodzaje gliceryny różnią się głównie ze względu na stopień czystości i sposób pozyskiwania. Wśród najczęściej stosowanych wyróżniamy:
- gliceryna roślinna – pozyskiwana z olejów roślinnych (np. kokosowego, palmowego); stosowana w kosmetykach i żywności,
- gliceryna spożywcza – dopuszczona do kontaktu z żywnością, stosowana jako konserwant, substancja słodząca i nośnik aromatów w przemyśle spożywczym,
- gliceryna farmaceutyczna – oczyszczona do najwyższych standardów, przeznaczona do zastosowań medycznych i farmaceutycznych,
- gliceryna techniczna – używana w przemyśle, np. do produkcji smarów, farb, środków antyzamarzających,
- gliceryna w płynie – postać najczęściej spotykana w handlu i aplikacjach przemysłowych.
Te rodzaje gliceryny różnią się czystością i zakresem dopuszczalnych zanieczyszczeń, dlatego wybór odpowiedniego typu zależy od końcowego przeznaczenia.
Gliceryna – właściwości
Właściwości fizykochemiczne gliceryny są bezpośrednio związane z jej budową chemiczną – trójwodorotlenowy alkohol jest lepki, bezbarwny, bezwonny i słodkawy. Dlatego przemyśle chemicznym, farmaceutycznym i kosmetycznym niezwykle ceniona jest gliceryna. Właściwości tej substancji decydują o jej wszechstronności i bezpieczeństwie zastosowań. Oto najważniejsze parametry:
| Właściwość | Opis |
| Postać fizyczna | Bezbarwna, oleista ciecz |
| Temperatura wrzenia | Około 290°C |
| Rozpuszczalność | Dobrze rozpuszczalna w wodzie i alkoholu |
| Lepkość | Znacznie większa niż woda |
| Gęstość | Ok. 1,26 g/cm³ (w 20°C) |
| Zdolność higroskopijna | Silnie absorbuje wodę z powietrza |
| Smak i zapach | Słodki smak, niemal bez zapachu |
Glikol i gliceryna – czym się różnią?
Choć glikol i gliceryna bywają mylone ze względu na podobieństwo fizyczne – obie substancje są bezbarwnymi, lepkimi cieczami – różnią się pod względem budowy chemicznej i właściwości użytkowych. Gliceryna to alkohol trójwodorotlenowy, natomiast glikol, najczęściej propylenowy, jest alkoholem dwuwodorotlenowym. Różnice obejmują liczbę grup –OH, toksyczność (gliceryna jest nietoksyczna, glikol nie zawsze), zakres zastosowania (gliceryna dominuje w kosmetyce i farmacji, glikol jako środek przeciwzamrożeniowy) oraz parametry fizyczne – gliceryna jest bardziej lepka i wrze w wyższej temperaturze.
Gliceryna a zaawansowane instalacje od Mysak Group dla sektora chemicznego
Przy przemysłowym przetwarzaniu gliceryny kluczową rolę odgrywają niezawodne systemy magazynowania, dozowania i kontroli jakości. Mysak Group oferuje kompleksowe rozwiązania technologiczne dla firm działających w przemyśle chemicznym, także w zakresie obsługi gliceryny. Nasze systemy projektowane są z myślą o bezpieczeństwie, precyzji i łatwości integracji z istniejącymi liniami.
W ofercie znajdują się m.in.:
✔ instalacje do magazynowania gliceryny,
✔ urządzenia do dozowania gliceryny.
Wszystkie instalacje projektowane są indywidualnie – zgodnie ze specyfikacją technologiczną klienta i wymaganiami danej branży. Dzięki doświadczeniu zespołu inżynierów Mysak Group, nawet złożone procesy związane z przetwarzaniem gliceryny przebiegają z pełną kontrolą, bezpieczeństwem i efektywnością.
Bibliografia
Wiedza zawarta w niniejszym artykule została opracowana na podstawie rzetelnych materiałów naukowych i branżowych, uwzględniających aktualny stan wiedzy w zakresie chemii organicznej i zastosowań gliceryny w przemyśle. Poniżej przedstawiamy wybrane publikacje, które stanowiły fundament merytoryczny tego opracowania:
- Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, tom 17, „Glycerol”, Wiley-VCH, red. Barbara Elvers
- Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology, tom 12, „Glycerol and Derivatives”, red. Jacqueline I. Kroschwitz
- Journal of the American Oil Chemists’ Society, „Glycerol: properties and industrial applications”, autor: M. Blecker, 2000
