Dwutlenek siarki to jeden z kluczowych związków nieorganicznych wykorzystywanych w przemyśle spożywczym, chemicznym, farmaceutycznym oraz tekstylnym. Ze względu na swoje właściwości konserwujące, redukujące i dezynfekujące, znalazł szerokie zastosowanie technologiczne. Związek ten bywa oznaczany symbolem E220 i występuje w różnych postaciach – gazowej, ciekłej oraz w postaci soli siarczynowych.
Co to jest dwutlenek siarki i jak powstaje?
Dwutlenek siarki (SO₂) to nieorganiczny gaz o charakterystycznym, duszącym zapachu. W naturze pojawia się jako produkt procesów wulkanicznych, natomiast przemysłowo wytwarzany jest głównie w wyniku spalania siarki w obecności tlenu lub przez rozpuszczanie gazowego SO₂ w wodzie w celu otrzymania roztworu kwasu siarkawego (H₂SO₃).
- powstaje poprzez spalanie siarki w kontrolowanych warunkach przemysłowych
- może być uzyskiwany przez absorpcję gazowego SO₂ w wodzie
- wykorzystywany do syntez siarczynów, kwasu siarkawego i jako reagent w licznych procesach technologicznych
Zastosowanie dwutlenku siarki w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym
Dwutlenek siarki pełni bardzo istotną funkcję w zabezpieczaniu jakości produktów spożywczych. W przemyśle farmaceutycznym wykazuje działanie konserwujące i przeciwdrobnoustrojowe, co wspiera trwałość preparatów leczniczych.
- konserwant w suszonych owocach, warzywach i produktach fermentowanych
- środek stabilizujący w produkcji wina i cydru – hamuje rozwój mikroorganizmów i utlenianie
- regulator kwasowości i przeciwutleniacz w sokach, dżemach i konfiturach
- komponent dezynfekcyjny do opakowań, sprzętu medycznego i farmaceutycznego
- stabilizator w lekach zapobiegający degradacji składników czynnych
- w procesie produkcji skrobi hamuje działanie enzymów utleniających, które mogą prowadzić do ciemnienia i pogorszenia jakości skrobi.
Właściwości techniczne i zastosowania dwutlenku siarki
Dwutlenek siarki to związek chemiczny o szerokim spektrum właściwości fizykochemicznych, które decydują o jego wszechstronności technologicznej. W zależności od formy i stężenia może pełnić różne funkcje – od konserwantu po reagent chemiczny. Oto zestawienie jego kluczowych właściwości oraz głównych obszarów zastosowań przemysłowych.
| Parametr | Charakterystyka / Zastosowanie |
| Stan skupienia | Gazowy / roztwór wodny (H₂SO₃) / sól (np. pirosiarczyn) |
| Zastosowanie spożywcze | Konserwacja, przeciwutleniacz, stabilizator barwy i smaku |
| Zastosowanie chemiczne | Surowiec do produkcji siarczynów, kwasów, środek redukujący |
| Temperatura wrzenia | -10 °C |
| Temperatura topnienia | -72 °C |
| Właściwości toksykologiczne | Może powodować reakcje alergiczne, drażniący dla dróg oddechowych |
Wielobranżowe wykorzystanie dwutlenku siarki w przemyśle
Związek ten wykazuje unikatowe cechy technologiczne wykorzystywane poza sektorem spożywczym – m.in. w branży chemicznej, papierniczej i tekstylnej.
- środek bielący tkaniny oraz masę papierniczą (redukcja lignin)
- komponent do syntez siarczynów sodu, potasu i ich pochodnych
- stosowany w garbarstwie do konserwacji i zmiękczania skór
- odczynnik do usuwania chloru i chloramin z wody technologicznej
- możliwy do zastosowania jako czynnik chłodniczy w niektórych instalacjach
Dwutlenek siarki – bezpieczeństwo użytkowania i regulacje
Stosowanie E220 jest ściśle uregulowane. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności ustalił dopuszczalne dzienne spożycie (ADI) na poziomie 0,7 mg/kg masy ciała. Mimo potwierdzonego bezpieczeństwa w dopuszczalnych ilościach, niektóre grupy osób – zwłaszcza z astmą lub nadwrażliwością – powinny ograniczyć jego spożycie. Przemysłowe wykorzystanie SO₂ wymaga przestrzegania przepisów BHP oraz odpowiedniego oznakowania produktów.
Instalacje do dwutlenku siarki od Mysak Group – technologia dla przemysłu chemicznego
Firma Mysak Group dostarcza instalacje do produkcji dwutlenku siarki realizowane w dwóch głównych wariantach technologicznych: poprzez spalanie siarki oraz rozpuszczanie gazowego SO₂ w wodzie, w celu uzyskania kwasu siarkawego (H₂SO₃). W ofercie znajdują się również wyspecjalizowane urządzenia do uzyskiwania dwutlenku siarki, projektowane z myślą o zastosowaniach przemysłowych, gdzie kluczowe znaczenie mają precyzja procesu i kontrola parametrów technologicznych.
Bibliografia
W przygotowaniu powyższego materiału wykorzystano specjalistyczne opracowania z zakresu chemii nieorganicznej, technologii żywności oraz przemysłowych procesów chemicznych. Poniżej przedstawiamy wybrane publikacje, które stanowiły podstawę merytoryczną artykułu:
- Górna-Bednarz, A., Technologia żywności i żywienia człowieka, Wydawnictwo PWN, Tom 2, 2020
- Duda, J., Podstawy chemii nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe UJ, Kraków 2017
- Kaczmarek, L., Przemysł chemiczny i jego wpływ na środowisko, Chemia Przemysłowa, Tom 18
